Jaarboek Twente 2022

Door: Guus Goorhuis e.a. (2022)

In de 60ste editie van het Jaarboek Twente staan muziek en sport centraal. Met verhalen over onder andere

  • De Yamnaya-cultuur die na grootscheepse migratie manifest werd in deze regio; door Huub Scholte Lubberink.
  • Twentse migranten in Amsterdam vanaf de 17de eeuw; door Cor Trompetter
  • Stedelijke ontwikkeling en stadsrecht van Oldenzaal; door Guus Goorhuis

Het boek is voor 19,95 euro te bestellen via de Uitgeverij Twentse Media.

Jaarboek Twente 2021

Door: Guus Goorhuis e.a. (2021)

In de 60ste editie van het Jaarboek Twente staan muziek en sport centraal. Met verhalen over onder andere

  • Grootgrondbezitter Gerrit Jan van Heek (1837 – 1915) door John van Zuidam.
    Gerrit Jan was mede-oprichter en vanaf 1872 oudste firmant van Van Heek & Co, het grootste textielconcern in Nederland. Bij zijn overlijden bezat Van Heek meer dan 100 0 hectare grond, waaronder 700 hectare in de door Van Zuidam beschreven aankopen uit zijn twee grootboeken.
  • Wielerdorp Enter door Gijs Eijsink;
  • Opera Forum (1955 – 1993) door Ben Coelman; en
  • Heracles als landskampioen door Harry Spies.

Het boek is voor 19,95 euro te bestellen via de Uitgeverij Twentse Media.

Het landschap van Noordoost-Twente

Door: Harm Smeenge (2020)

Tijdens zijn onderzoek heeft Harm Smeenge een nieuwe historisch-landschapsecologische methode ontwikkeld om het landschap vanaf de ijstijd tot heden te reconstrueren. ‘Het onderzoek geeft inzicht in de keerpunten die de afgelopen 15.000 jaar hebben plaatsgevonden. Een beter begrip van de achtergronden van de hedendaagse problemen zorgt ook voor een beter landschapsbeheer’, aldus Smeenge.

Met zijn onderzoek richt Smeenge zich op Noordoost-Twente en schetst hij een uitgebreid beeld van de dynamiek tussen het landschap, de invloed van de mens en de natuur over een periode van 15.000 jaar. Op basis van zijn onderzoek zijn twee boeken verschenen: het proefschrift en het publieksboek. Thema’s die aan de orde komen zijn:

  • bewoningsdynamiek en locatiekeuze in de afgelopen 15.000 jaar;
  • geul- en landschapsdynamiek in de oer-Dinkelvallei;
  • kasteellandschap De Hunenborg en de resultaten van de opgraving in 2016;
  • plaggenbodems en plaggenlandbouw;
  • zandverstuivingen, zandsteentransport en hydrologische dynamiek;
  • watermolenlandschap Mosbeekdal; en
  • 15.000 jaar vegetatiedynamiek in Noordoost-Twente.

Het proefschrift is te downloaden bij de Rijksuniversiteit Groningen en het publieksboek is voor 29,95 euro te bestellen via Uitgeverij Matrijs.

Jaarboek Twente 2020

Door: Guus Goorhuis e.a. (2020)

De 59ste editie van het Jaarboek Twente bevat de verhalen van 16 auteurs over de mensen van vroeger en nu in Twente (en soms daarbuiten).

Zoals:
-de voorbereidingen voor de Duitse inval op 10 mei 1940;
-het verhaal van Lies Bos – Hermelink, een religieuze wijkverpleegster in de jaren ’30 – ’40 in Rossum;
-De heropbouw van Enschede na de stadsbrand van 1862;

Het boek is voor 17,95 euro te bestellen via de Uitgeverij Twentse Media.

Timmerman in Diepenheim: Stad en land, leven en werk in de achttiende eeuw

Door: Jaap van Soest (2019)

Dit boek vertelt het verhaal van een gewone man en een gewone vrouw, die in de 18de eeuw leefden in Diepenheim. Deze timmerman en zijn vrouw nemen ons mee langs hun dagelijkse leven: van geboren worden en opgroeien, trouwen en werken, kerken en sterven. En onderweg vertellen ze ons over de omgeving waarin ze leefden: de stad en het land, de rangen en standen, bestuur en recht. Zo ontstaat een beeld van het echtpaar met om hen heen de Diepenheimse samenleving in de tweede helft van de 18de en het begin van de 19de eeuw.  We zien een wereld die op het punt stond te verdwijnen.

Deze geschiedschrijving begon met het schrift waarin de timmerman Heetland een soort kasboek had bijgehouden. Al gauw bleek hij een veelzijdig man met veel aanknopingspunten voor verschillende aspecten van het dagelijkse leven.

Het boek is voor 15 euro (excl. 5 euro verzendkosten) te bestellen via de historische vereniging Old Deep’n.

Botten in vakken: Osteoarcheologisch onderzoek aan mensenbotten van de Oude Algemene Begraafplaats te Hengelo (Ov.)

Door: Norbert Eeltink (2018)

In december 2014 werd archeologisch onderzoek uitgevoerd op de Oude Algemene Begraafplaats aan de Bornsestraat in Hengelo (Ov.). Het doel was om resten op te sporen van de kapel die hier tot 1839 heeft gestaan. In de bodem werden inderdaad funderingsresten van deze van oorsprong middeleeuwse kapel gevonden.

Daarnaast werden ook mensenbotten aangetroffen. Deze skeletresten werden specialistisch onderzocht. Ze vertellen iets over de mensen van wie ze waren. Daarnaast onthullen de menselijke resten nieuwe inzichten in de historie van de begraafplaats. Zo vertelt het onderzoek een nieuw verhaal over het oude Hengelo.

Het boek is voor 29,95 euro (incl. verzendkosten) te bestellen door contact op te nemen met het Archeologisch en Cultuurhistorisch Adviesbureau Aestimatica.

Oale groond; Geschiedenis van het Twentse landschap

Door: John van Zuidam (2018)

Glooiende landschappen, buitenplaatsen van fabrikantenfamilies, oude fabrieksgebouwen, boerenerven en adellijke landgoederen; het Twentse landschap is uniek in Nederland. Over het ontstaan van dit bijzondere landschap verscheen op 15 november het nieuwe boek Oale groond.

Het Twentse landschap is in de loop van de tijd gevormd door natuurlijke processen en menselijke invloeden. Auteur John van Zuidam groeide op in Almelo en verrichtte jarenlang onderzoek naar het verleden van dit eeuwenoude landschap.

Deze uitgave beschrijft onder andere de geschiedenis van de middeleeuwse havezaten, de markedelingen in de 19de  eeuw, de ontginningen en ruilverkavelingen van de 20ste eeuw en de opkomst van de textielindustrie. Aan de hand van prachtige foto’s en kaarten is de ontwikkeling van het landschap op de voet te volgen.

Het boek is voor 24,95 euro (incl. verzendkosten) te bestellen via Uitgeverij Matrijs.

Jaarboek Twente 2019 – Vrouwen in de Twentse geschiedenis

Redactie: Guus Goorhuis e.a. (2018)

De 58e jaargang van Jaarboek Twente gaat voor het eerst over één onderwerp: vrouwen in de Twentse geschiedenis.

De artikelen vormen met elkaar een soort achtbaan, die de lezer meenemen naar een tijd toen de vrouw ondergeschikt was aan haar man, handelingsonbekwaam was verklaard, haar eigen erfenis niet kon claimen en alleen carrière kon maken als ze ongehuwd was. Die tijd ligt nog niet zo lang achter ons.

In het jaarboek zijn artikelen te lezen over een klooster-‘moder’, martelaressen voor het geloof, protesterende herbergiersters uit 1775, een schilderes, schrijfster, weduwe en boerin, communiste en politica, vrouw in de textiele ‘top’, verpleegkundige en bestuursvoorzitter van een advocaten- en notarissenkantoor.

Het boek is voor 17,95 euro te bestellen via de Uitgeverij Twentse Media.

Van Heek & Co. Honderd jaar textiel, 1859-1959

Door: W.N.M. van Nimwegen – red: Marlies Enklaar (2018)

In 1959 bestond de firma Van Heek & Co een eeuw. Om dit te vieren liet zij een jubileumboek schrijven door Wim van Nimwegen. Het werd een spannend verhaal over de oprichting en begintijd van de Enschedese textielonderneming en de ontwikkelingen die zij in de honderd jaar die daarop volgde, doormaakte. Geen bedrijfseconomische verhandeling over beslissingscalculaties en kapitaalbeheer, maar een boek over de mensen die er werkten, over hun ambities, verwachtingen, successen en teleurstellingen. Over werklieden, bazen en fabrikanten. Het boek bevat veel nieuwe, tot de verbeelding sprekende feiten. Achterin zijn een uitgebreid personenregister en notenapparaat opgenomen.

Het boek is voor 32,45 euro (+7,50 euro verzendkosten) te bestellen via de Stichting Textielhistorie Twente.

Horigheid Twente

Een samenwerking van: Fryske Akademy, het Historische Centrum Overijssel, de Oudheidkamer Twente en de Stichting Kadastrale Atlas Overijssel (2018)

De website Horigheid Twente bevat informatie over de 400 Twentse hofhorige erven vanaf de late middeleeuwen tot de opheffing van de horigheid in de eerste decennia van de 19e eeuw.

Om de kaart samen te stellen werd gebruik gemaakt van pre-kadastrale hofhorige domeinkaarten uit de jaren 1770-1778 (waarvan er 99 stuks bewaard zijn gebleven), de notariële akten van verkoop van de hofhorige rechten uit de eerste decennia van de 19e eeuw en de kadastrale Oorspronkelijk Aanwijzende Tafels uit 1832. Tot slot zijn de data uit de Boerderijboeken van Henk Woolderink integraal toegevoegd. Met als toegift de data over alle overige in het kadaster van 1832 te identificeren Twentse erven uit de Boerderijboeken. Het betreffen in totaal 1919 erven.

De horige erven en percelen zijn weer te geven op kaarten als: het kadaster van 1832, de Topografisch Militaire Kaart, de Bonnekaart, de kadastrale en topografische kaarten, luchtfoto’s, de bodemkaart, de geomorfologische kaart en het Actueel Hoogtebestand Nederland.

De horige erven en percelen zijn weer te geven op kaarten als: het kadaster van 1832, de Topografisch Militaire Kaart, de Bonnekaart, de kadastrale en topografische kaarten, luchtfoto’s, de bodemkaart, de geomorfologische kaart en het Actueel Hoogtebestand Nederland.

Tussen IJssel en Munsterland. De kasboeken van Berendsen 1705-1859

Door: Jaap van Soest (Diepenheim, 2017)

Het boekje is gebaseerd op de kasboeken tussen 1705 – 1859 die werden bijgehouden op Erve Berendsen (de boerderij aan de Schipbeek met een lange historie waar nog steeds wordt geboerd door de erfgenamen). Eerst was er een schipper op de Schipbeek, die transporten verzorgde tussen Deventer en plaatsen in het Munsterland. In het boekje is te lezen wat er werd gekocht en verkocht, waarvandaan en waarheen en hoe het werd vervoerd. Later werd het boerenbedrijf belangrijker, maar de handel ging door (vanaf dat moment is er voornamelijk sprake van houthandel). Na 1800 speelt het vervolg zich af op Erve de Renger, onder Gelselaar. Wat werd daar verbouwd en wat leverde het op? Wat verdiende een boerenknecht in die tijd? En hoe financierde een boer zijn bedrijfsactiviteiten toen er nog geen landbouwkredietbanken bestonden?

Het boekje is voor 5 euro te bestellen via de historische vereniging Old Deep’n.

Het einde van de marke van Diepenheim

Door: Jaap van Soest (Diepenheim, 2013)

In dit boekje wordt eerst geschetst hoe de marke functioneerde vanaf het einde van de 18de eeuw tot omstreeks 1850, en welke de interne zwaktes en externe bedreigingen waren. Vervolgens worden de stappen naar de opheffing van de marke beschreven: de druk van regering en provincie, de plaatselijke weerstand en de uiteindelijke besluitvorming. In het derde hoofdstuk wordt beschreven hoe het gemeenschappelijk grondbezit werd verdeeld: in het buitengebied en vervolgens bij de kom van Diepenheim, en welke aanvullende  maatregelen op het gebied van infrastructuur nodig waren. Tenslotte komt de financiële afwikkeling en de opheffing van de marke aan de orde.

Het boekje is voor 12,50 euro te bestellen via de historische vereniging Old Deep’n.